Często słyszymy o przekroczeniach związanych z żelazem, manganem w wodzie z własnych ujęć. Nierzadko poruszanym problemem jest również twardość wody. Co jednak, jeśli kłopotem okazują się azotany? Czy to realne zagrożenie dla zdrowia? Jak sobie z nimi poradzić?

Coraz więcej gospodarstw domowych ma dostęp do wody wodociągowej. To ma znaczny wpływ na poprawę warunków higienicznych oraz większe bezpieczeństwo. Należy pamiętać, że jakość wody ze studni nie podlega żadnej kontroli, o ile nie zajmą się tym właściciele danego ujęcia, z kolei woda wodociągowa musi spełniać normy określone w obowiązującym dokumencie prawnym.

Badania GUS wskazują, ze w 2016 roku około 85% ludności wiejskiej korzystało już z wody wodociągowej. ¼ to nadal jednak spora część, z czego nie każdy jest świadomy, z jakimi zanieczyszczeniami w swojej wodzie użytkowej ma do czynienia.

Choć różne organizacje cały czas starają się poszerzać świadomość na temat potrzeby badania wody z własnego ujęcia, to nadal wiele osób ocenia jej jakość jedynie na podstawie własnych założeń i powierzchownej oceny organoleptycznej, opierającej się na odczuciach smakowych, zapachowych. Niestety, ale to jest niewystarczające. Wiele zanieczyszczeń nie da się wykryć w ten sposób, a już zwłaszcza bakterii, które stanowią realne, bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia.

Z tego powodu tak istotne jest, aby przeprowadzić kompleksową analizę wody. Mowa tu zarówno o przebadaniu wskaźników fizykochemicznych, jak i bakteriologicznych. Co jeśli wykażą przekroczenia azotanów?

Czym są azotany?

Azotany są zanieczyszczeniami, które mogą pojawić się zarówno na terenach miejskich, jak i wiejskich. W Polsce jednak grupą najbardziej narażoną na występowanie tych zanieczyszczeń są osoby zamieszkujące tereny rolnicze.

Azotany, jak też azotyny powstają na drodze przemian azotu. Ich cechą charakterystyczną jest to, że doskonale rozpuszczają się w wodzie. Najczęściej występują w wodach podziemnych.

Skąd azotany w wodzie?

Za główną przyczynę ich obecności w wodzie można uznać kilka czynników, między innymi: mineralizację materii organicznej, występowanie rozpuszczalnych minerałów, utlenianie amoniaku oraz soli amonowych.

Oprócz źródeł naturalnych, azotany przedostają się do wody także poprzez: ścieki komunalne i przemysłowe, z powodu złego zabezpieczenia szamb.

Na terenach rolniczych głównego źródła azotanów upatruje się w nadmiernym zanieczyszczeniu gleby spowodowanym stosowaniem przesadnych ilości nawozów mineralnych, azotowych, niewłaściwym przechowywaniu naturalnych nawozów zwierzęcych.

To wszystko spływa do wód powierzchniowych, gleb, a dalej również do wód podziemnych.

Problem azotanów i nawozów sztucznych jest tak dotkliwy, że powstała specjalna dyrektywa mająca na celu ograniczenie stężeń azotanów obecnych w wodzie. Podpisały ją wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.

Dyrektywa wprowadza dobre praktyki związane z nawożeniem terenów rolniczych. Wśród zapisów znalazły się między innymi dotyczące: monitorowania wód gruntowych i głębinowych pod względem występowania azotanów, wyznaczenie terenów o szczególnej wrażliwości na występowanie azotanów, stworzenie kodeksu dobrych praktyk rolniczych.

Jakie są dopuszczalne stężenia azotanów w wodzie?

Według rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia ilość azotanów w wodzie nie może być większa niż 50 miligramów na litr wody. Jeśli chodzi o azotyny, to nie powinny one przekraczać 0,5 mg/l.

Światowa Organizacja Zdrowia również zajęła się tematem azotanów w wodzie i ich szkodliwości w stosunku do ludzkiego organizmu. Ustalono, że dzienne spożycie azotynów nie powinno przekraczać 1 mg na kilogram masy ciała w ciągu doby, z kolei azotanów nie może być większe niż 5 mg na każdy kilogram masy ciała.

Wpływ azotanów na zdrowie?

Azotany (V) nie są tak szkodliwe dla zdrowia, jak ich odmiana azotany (III) zwane powszechnie azotynami. Naukowcy udowodnili, że azotany (V) zredukowany do formy azotanów (III) mają bezpośredni wpływ na powstawanie methemoglobinemii, czyli sinicy. Azotyny utleniają żelazo na drugim stopniu zawarte w hemoglobinie do formy trójwartościowej. To uniemożliwia transport tlenu do komórek, a ostatecznie może skutkować niedotlenieniem serca oraz układu nerwowego.

Ta choroba występuje zazwyczaj u noworodków, jednak nie jest to zasadą, ponieważ wykrywa się ją także u osób dorosłych.

Należy pamiętać, że regularne spożywanie dużych ilości azotanów z pożywieniem i wodą pitną może skutkować większym ryzykiem zachorowania na nowotwory, zwłaszcza układu pokarmowego.

Więcej informacji znajdziesz tutaj: https://www.zestudni.pl/blog/szokujace-fakty-o-azotanach-w-wodzie/

Usuwanie azotanów – sprawdzone sposoby

Branża uzdatniania wody zna kilka metod na usuwanie z niej azotanów. Wśród nich można wymienić: metodę rozcieńczeń, metodę biologiczną, metodę wymiany jonowej czy też zastosowanie procesów membranowych.

Tych zanieczyszczeń nie da się zredukować za pomocą strącania chemicznego czy koagulacji.

Do eliminacji azotanów z wody użytkowej w przypadku gospodarstw domowych najczęściej stosuje się specjalne kolumny filtracyjne wypełnione złożem do usuwania azotanów lub systemy odwróconej osmozy.

Wymiana jonowa

Metoda wymiany jonowej jest oparta o zastosowanie silnie zasadowych anionitów, jako złoża filtracyjnego. Urządzenia tego typu działają podobnie jak zmiękczacze wody i są regenerowane między innymi za pomocą specjalnie przeznaczonego do tego celu regeneratu. Żywica jonowymienna do usuwania azotanów jest w stanie zredukować w wodzie także inne zanieczyszczenia, na przykład siarczany.

Przykładem takiego rodzaju urządzenia do usuwania azotanów jest stacja polskiej marki Ecoperla Nitratower dostępna w trzech rozmiarach do wyboru. Jest to sposób na oczyszczanie wody z azotanów w całej instalacji gospodarstwa domowego, a montuje się go na wejściu wody do budynku.

Zaletą takiego rozwiązania na pozbycie się azotanów jest łatwe programowanie, brak potrzeby poświęcania dużej ilości czasu na obsługę, dobre efekty filtracji wody, wydajność i ekonomiczność.

Odwrócona osmoza

Membrana osmotyczna to jeden z najlepszych sposobów na pozbycie się zanieczyszczeń z wody. Ten komponent kompleksowo oczyszcza wodę z różnych substancji: metali ciężkich, chloru, jego pochodnych, twardości wody, bakterii, wirusów, grzybów, ale i azotanów.

System odwróconej osmozy może być dobrym rozwiązaniem na problem azotanów w wodzie, jeśli zależy nam na oczyszczaniu wody przeznaczonej jedynie do celów spożywczych. Ze względu na swoje cechy charakterystyczne odwrócona osmoza jest w stanie oczyścić wodę tylko w jednym miejscu jej poboru. Jest to filtr kuchenny, który zazwyczaj montuje się w kuchni, w okolicach zlewozmywaka.

Poznaj systemy odwróconej osmozy: https://www.zestudni.pl/blog/odwrocona-osmoza-to-nie-magia-zdradzamy-jak-dziala/

Azotany – warto je redukować

Azotany są związkami chemicznymi, które mogą być realnym zagrożeniem dla zdrowia. Co prawda nie wywołują tak szybko skutków, jak mikroorganizmy, jednak długotrwałe narażenie na ich obecność i działanie nie przyniesie pozytywnych konsekwencji. Walka z azotanami nie musi być skomplikowana, jeśli zastosuje się odpowiednie metody uzdatniania wody.